ความแตกต่าง "ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี - ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี"

"รัฐบาลแพทองธาร" เริ่มต้นอย่างเป็นทางการ โดยในช่วงนี้หลายคนอาจสังเกตเห็นรายชื่อบุคคลที่ปรากฏในข่าวหรือเอกสารราชการที่ขึ้นต้นว่าเป็น "ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี" หรือ "ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี" ซึ่งแม้ว่าชื่อจะคล้ายกัน แต่ในความเป็นจริงแล้ว ทั้งสองตำแหน่งมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ทั้งในแง่กฎหมาย บทบาท หน้าที่ และสถานะในระบบราชการ

• "ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี" คืออะไร?

"ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี" เป็นตำแหน่งข้าราชการการเมืองตามพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการการเมือง พ.ศ. 2535 ซึ่งมีสถานะทางกฎหมายชัดเจน การแต่งตั้งต้องผ่านความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีและมีการประกาศในราชกิจจานุเบกษา โดยหน้าที่หลักของที่ปรึกษานายกรัฐมนตรีคือการให้คำปรึกษาและข้อเสนอแนะในเชิงนโยบายต่อ "นายกรัฐมนตรี" โดยตรง

 

• คุณสมบัติและหน้าที่

ให้คำปรึกษาและข้อเสนอแนะในเชิงนโยบาย
มีสิทธิ์เข้าร่วมการประชุมบางประเภทในฐานะผู้ทรงคุณวุฒิ
สามารถมีได้ไม่เกิน 5 คน ต่อ 1 นายกรัฐมนตรี (ตามกฎหมาย)

 

• ค่าตอบแทน

ได้รับเงินเดือนและสิทธิประโยชน์เช่นเดียวกับข้าราชการการเมือง
ปัจจุบันได้รับเงินเดือน 71,230 บาทต่อเดือน (ตามประกาศคณะกรรมการกำหนดค่าตอบแทนข้าราชการการเมือง)

 

• "ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี" คืออะไร?

แม้ชื่อจะคล้ายกัน แต่ "ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี" ไม่ได้มีสถานะเป็นข้าราชการการเมือง และไม่ได้มีฐานะทางกฎหมายตายตัว เป็นตำแหน่งที่แต่งตั้งขึ้นโดยตรงจากนายกรัฐมนตรีเพื่อให้คำปรึกษาเฉพาะทางตามดุลยพินิจ โดยไม่ต้องผ่านการอนุมัติจากคณะรัฐมนตรี

 

 

• ลักษณะเฉพาะ

ไม่มีกฎหมายกำหนดไว้อย่างเป็นทางการ
นายกรัฐมนตรีสามารถแต่งตั้งกี่คนก็ได้
ใช้เพื่อให้คำแนะนำในประเด็นเฉพาะหรือโครงการเฉพาะกิจ

 

• ค่าตอบแทน

ไม่ได้รับเงินเดือนแบบข้าราชการการเมือง
ในบางกรณี อาจได้รับค่าตอบแทนพิเศษ เบี้ยประชุม หรือเบี้ยเลี้ยงตามความเหมาะสมที่นายกรัฐมนตรีกำหนด

 

ความแตกต่างของ ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี กับ ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี

• ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี 

มีสถานะเป็น ข้าราชการการเมือง
การแต่งตั้ง    นายกรัฐมนตรีเสนอ ครม. เห็นชอบ
ต้องประกาศในราชกิจจาฯ
ค่าตอบแทน ได้รับเงินเดือนประจำ
จำนวนสูงสุด ไม่เกิน 5 คน
บทบาทหน้าที่ คือ ให้คำปรึกษาด้านนโยบายระดับชาติ

• ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี

ไม่มีสถานะตามกฎหมาย
แต่งตั้งโดยตรงจากนายกรัฐมนตรี
ไม่ต้องประกาศในราชกิจจาฯ
ค่าตอบแทน อาจได้รับ หรือไม่ได้รับเลย
จำนวนสูงสุด - ไม่จำกัด
บทบาทหน้าที่ ให้คำปรึกษาเฉพาะด้าน
 

• ทำไมถึงมีทั้งสองตำแหน่ง?

การมีทั้ง "ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี" และ "ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี" ช่วยให้นายกรัฐมนตรีสามารถดึงผู้เชี่ยวชาญจากหลากหลายสาขามาช่วยคิด วิเคราะห์ และผลักดันนโยบายได้คล่องตัวมากขึ้น โดยไม่ต้องติดกรอบการแต่งตั้งตามระบบราชการการเมืองทั้งหมด ซึ่งสามารถแต่งตั้งผู้เชี่ยวชาญด้านต่างๆ เช่น เศรษฐกิจ เทคโนโลยี หรือกิจกรรมทางสังคม เพื่อช่วยขับเคลื่อนประเด็นเฉพาะ

 

 

• ยกตัวอย่างในรัฐบาลแพทองธาร

ณ วันที่ 5 เมษายน 2568 มีการรายงานจากสื่อหลายแห่งว่า รัฐบาลแพทองธารได้แต่งตั้งทั้ง "ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี" และ "ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี" แล้ว โดยบางคนได้รับการแต่งตั้งเป็น "ข้าราชการการเมือง" และมีประกาศในราชกิจจานุเบกษา ขณะที่อีกกลุ่มเป็นบุคคลใกล้ชิดที่มีบทบาทสนับสนุนแนวคิดหรือนโยบายบางอย่างของนายกรัฐมนตรี โดยไม่มีประกาศอย่างเป็นทางการ

 

• ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี

1. พันศักดิ์ วิญญรัตน์ - ประธานคณะที่ปรึกษานโยบาย
2. สุรพงษ์ สืบวงศ์ลี
3. ศุภวุฒิ สายเชื้อ
4. ธงทอง จันทรางศุ
5. พงศ์เทพ เทพกาญจนา

นอกจากนี้ยังมี ชัยเกษม นิติสิริ และ สงคราม กิจเลิศไพโรจน์ ซึ่งเป็นที่ปรึกษานายกรัฐมนตรีในฐานะข้าราชการการเมือง

 

• ที่ปรึกษาของนายกรัฐมนตรี 

1. จิรายุ ห่วงทรัพย์ - ด้านการประชาสัมพันธ์
2. ธีระพงษ์ วงศ์ศิวะวิลาส - ด้านกฎหมาย
3. ณัฐวุฒิ ใสยเกื้อ - อดีตโฆษกรัฐบาลและนักการเมือง