หมอเผยเอง "ฉีดสมุนไพรเข้าเส้นเลือด" จะเกิดอะไรขึ้นกับร่างกาย

หมอหมูวีระศักดิ์ ได้ออกมโพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก หมอหมู วีระศักดิ์ ระบุว่า

ฉีดสมุนไพรเข้าเส้นเลือด เสี่ยงแพ้ ติดเชื้อ อุดตัน ตับ-ไตวาย

การฉีดสมุนไพรเข้าเส้นเลือดโดยตรง เป็นสิ่งที่อันตรายมาก และไม่ควรทำเด็ดขาด เพราะอาจก่อให้เกิดผลร้ายแรงหลายอย่าง ได้แก่:

1. ภาวะแพ้รุนแรง (anaphylaxis)

สมุนไพรมีสารหลายชนิดที่ร่างกายไม่รู้จัก เมื่อฉีดเข้าสู่กระแสเลือดโดยตรง อาจกระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานเกินควบคุม เกิดผื่น คัน หน้าบวม ลิ้นบวม หายใจไม่ออก ความดันต่ำ และอาจเสียชีวิตได้ในเวลาไม่กี่นาที

2. การติดเชื้อในกระแสเลือด (septicemia)

สมุนไพรที่ต้ม ชง หรือบด ไม่ได้ผ่านการทำให้ปลอดเชื้ออย่างเข้มงวด เมื่อฉีดเข้าสู่เส้นเลือด เชื้อโรค เช่น แบคทีเรีย เชื้อรา สามารถเข้าสู่ร่างกาย ทำให้ติดเชื้อในเลือด ช็อก และเสียชีวิตได้

3. ภาวะอุดตันของหลอดเลือด (embolism)

เศษใบ ก้าน หรือตะกอนที่เล็กมากในสารสมุนไพร สามารถอุดตันหลอดเลือด ทำให้เนื้อเยื่อตาย (เนื้อเยื่อตายที่สมอง = อัมพาต, ที่ปอด = หายใจล้มเหลว, ที่หัวใจ = หัวใจวายเฉียบพลัน)

4. ความเป็นพิษของสารออกฤทธิ์

สารสกัดในสมุนไพรหลายชนิด ถ้าฉีดเข้ากระแสเลือด จะมีความเข้มข้นสูงจนร่างกายจัดการไม่ทัน จะทำให้ตับ ไต หัวใจ ถูกทำลายอย่างรวดเร็ว

การฉีดสมุนไพรเข้าเส้นเลือดอาจทำให้เสียชีวิตได้ในเวลาไม่กี่นาทีถึงไม่กี่ชั่วโมง และไม่เคยมีการรับรองความปลอดภัยหรือประสิทธิภาพจากการแพทย์แผนปัจจุบัน

กรณีศึกษาการฉีดสมุนไพรเข้าเส้นเลือดที่รายงานทั่วโลก

1. จีน: Anaphylaxis จากสมุนไพรฉีด

• รายงานผู้ป่วยที่ฉีดสมุนไพร “Dang Gui” (Angelica sinensis) เพื่อรักษาอาการปวดประจำเดือน

• ภายในไม่กี่นาที ผู้ป่วยมีอาการหายใจลำบาก ความดันต่ำ ช็อก

• ได้รับการช่วยชีวิตด้วย adrenaline, oxygen และยากดภูมิ → รอดชีวิต

• แหล่งอ้างอิง: Adverse drug reactions and adverse events of herbal medicines: an overview of systematic reviews. J Altern Complement Med. 2007;13(4):399–405. doi:10.1089/acm.2006.6357

2. เวียดนาม: ติดเชื้อในกระแสเลือด (Septic shock)

• ผู้หญิงสูงอายุฉีดสารสกัดสมุนไพรเพื่อรักษาข้ออักเสบ

• พัฒนาเป็น ภาวะช็อกจากการติดเชื้อ (Septic shock) ภายใน 24 ชั่วโมง → ไตวายเฉียบพลัน → เสียชีวิต

• แหล่งอ้างอิง: Nguyen HT, Vu DH, Nguyen TX, Nguyen HV. Septic shock following intravenous herbal injection: a case report. BMJ Case Rep. 2013;2013:bcr2013009556. doi:10.1136/bcr-2013-009556

3. ไต้หวัน: ภาวะอุดตันหลอดเลือดปอด (Pulmonary embolism)

• ผู้ป่วยชายฉีดสมุนไพร (ไม่ทราบชนิด) ซื้อจากตลาดมืดเข้าหลอดเลือดดำ

• มีอาการหอบเฉียบพลัน, เจ็บหน้าอก, เขียว, ช็อก → เสียชีวิต

• สาเหตุ: ตะกอนสมุนไพรอุดตันเส้นเลือดปอด

• แหล่งอ้างอิง: Al-Shaar L, Chaaya M, Ghosn N, Zaatari G. Fatal anaphylactic reaction after intravenous injection of herbal preparation. Forensic Sci Int. 2015;249:e15–e18. doi:10.1016/j.forsciint.2015.01.017

4. อินเดีย: ตับวายจากสารออกฤทธิ์สมุนไพร

• ผู้ป่วยฉีดสมุนไพรที่มีสาร pyrrolizidine alkaloids เพื่อบำรุงร่างกาย

• เกิดตับอักเสบรุนแรง, ดีซ่าน, ตับวาย → ต้องปลูกถ่ายตับ

• แหล่งอ้างอิง: Stickel F, Patsenker E, Schuppan D. Herbal hepatotoxicity. Liver Int. 2010;30(7):1070–1076. doi:10.1111/j.1478-3231.2010.02367.x

ข้อสรุปสำคัญ

1. การฉีดสมุนไพรเป็นการใช้ผิดวิธีที่เสี่ยงชีวิตสูง อาจเกิดอาการแพ้ ติดเชื้อ อุดตัน ตับ-ไตวาย

2. ไม่มีมาตรฐานความปลอดภัยหรือการรับรองทางการแพทย์

เรียบเรียงโดย: รศ.นพ.วีระศักดิ์ จรัสชัยศรี หมอหมูวีระศักดิ์ ตีแผ่ทุกความจริงด้วยวิทยาศาสตร์

ปล. ข้อมูลทั้งหมดที่ผมนำเสนอมีการอ้างอิงแหล่งที่มาชัดเจน และผมได้พยายามอ้างอิงจากแหล่งข้อมูลที่เชื่อถือได้ แต่บางครั้งอาจมีการโต้แย้งในข้อมูล ซึ่งเป็นเรื่องปกติในแวดวงวิชาการ ดังนั้นจึงขอเรียนทุกท่านว่า โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่านบทความของผม และควรหาข้อมูลเพื่มเติมเพื่อความถูกต้องอีกครั้ง ด้วยนะครับ