เปิดคำชี้แจง 15 นาที "รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข" ต่อแพทยสภา

เปิดคำชี้แจงของ “สมศักดิ์ เทพสุทิน” รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ในฐานะสภานายกพิเศษ ได้ยื่นเอกสารจำนวน 11 หน้า ถึง นายกแพทยสภา และกรรมการแพทยสภาทุกคน และยังได้แนบผลการพิจารณาจริยธรรมของแพทยสภา ที่ผ่านคณะกรรมการทั้ง 4 ชุด และผลสำรวจ นิด้าโพล เรื่องระดับความเชื่อมั่นของประชาชนต่อการทำงานของแพทยสภาในการกำกับดูแลจริยธรรมของวิชาชีพเวชกรรม ที่ระบุว่าไม่เชื่อมั่นถึง 54.35% โดยในการประชุมแพทยสภาครั้งนี้ ใช้เวลากว่า 5 ชั่วโมง และให้โอกาสสมศักดิ์ ชี้แจงเพียง 15 นาที และเดินทางกลับทันที

สำหรับคำชี้แจงของ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารสุข ในฐานะสภานายกพิเศษ มีเนื้อหา ดังนี้

ท่านนายกแพทยสภา ศ.เกียรติคุณ พญ.สมศรี เผ่าสวัสดิ์ ท่านกรรมการแพทยสภาทุกท่าน

อาศัยอำนาจตามมาตรา 25 แห่งพระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.) วิชาชีพเวชกรรม พ.ศ. 2525 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ในฐานะสภานายกพิเศษ มีหน้าที่โดยตรงในการพิจารณาให้ความเห็นต่อมติของแพทยสภา ซึ่งถือเป็นกลไกสำคัญในการค้ำจุนจริยธรรมของวิชาชีพแพทย์ อันเป็นเสาหลักที่ประชาชนใช้ยึดโยงความเชื่อมั่นและไว้วางใจต่อการรักษาพยาบาลในสังคมไทย

จริยธรรมทางการแพทย์นั้นมิใช่เพียงข้อบังคับ หากแต่เป็นแกนกลางของวิชาชีพที่สะท้อนความรับผิดชอบของแพทย์ต่อชีวิตและศักดิ์ศรีของผู้ป่วย โดยต้องตั้งอยู่บนหลัก 4 ประการ ได้แก่ การเคารพเจตจำนงของผู้ป่วย การให้ประโยชน์สูงสุด การไม่ก่ออันตราย และการปฏิบัติอย่างเป็นธรรม

ด้วยเหตุนี้ การให้ความเห็นต่อมติลงโทษแพทย์จึงต้องดำเนินการด้วยความรอบคอบ ละเอียดอ่อน และยึดมั่นในความเป็นธรรมอย่างแท้จริง ไม่ใช่เพื่อตอบสนองกระแส แต่ต้องเป็นการตัดสินบนพื้นฐานของข้อเท็จจริง เจตนา และบริบทของการปฏิบัติงานอย่างซื่อสัตย์สุจริต

ผมขอเรียนว่า ได้ใช้ข้อมูลและข้อเท็จจริงจากการสอบสวนของคณะอนุกรรมการสอบสวนชุดเฉพาะกิจ ซึ่งมี ศ.เกียรติคุณ นพ.อมร ลีลารัศมี เป็นประธาน โดยคณะอนุกรรมการฯ ได้ปฏิบัติหน้าที่อย่างรอบคอบและทุ่มเท ใช้เวลาสอบสวนนานถึง 5 เดือน 5 วัน โดยมีผลสรุปว่า

1. นพ.วัฒนชัยฯ - มีความเห็นให้ยกข้อกล่าวหา

2. พญ.รวมทิพย์ฯ - เห็นควรลงโทษเบา โดยมติให้ “ว่ากล่าวตักเตือน”

3. พล.ต.ท. นพ.โสภณรัชต์ฯ - เห็นควร “ภาคทัณฑ์”

4. พล.ต.ท. นพ.ทวีศิลป์ฯ - มีความเห็นชัดเจนว่า “ไม่มีความผิดทางจริยธรรม”

แต่เมื่อเรื่องเข้าสู่การพิจารณาของคณะกลั่นกรองและคณะกรรมการแพทยสภา มติที่ออกมากลับแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ โดยมีการลงโทษที่รุนแรงขึ้น เช่น การพักใช้ใบอนุญาตฯ เป็นระยะเวลาหลายเดือน ทั้งที่ไม่มีข้อเท็จจริงใหม่เพิ่มเติมจากชั้นสอบสวน

สิ่งที่ผมให้ความสนใจเป็นพิเศษและไม่อาจละเลยได้คือ เหตุใดคณะกรรมการแพทยสภาชุดใหญ่จึงมีมติกลับจากผลการสอบสวน หากไม่มีพยานหลักฐานใหม่หรือเหตุผลที่หนักแน่น การเปลี่ยนแปลงเช่นนี้อาจก่อให้เกิดข้อสงสัยว่า มีแรงจูงใจอื่นใดอยู่นอกเหนือจากข้อเท็จจริงและหลักวิชาชีพหรือไม่

ผมเคยขอข้อมูลเพิ่มเติมจากคณะอนุกรรมการกลั่นกรองจริยธรรมถึงสองครั้ง แต่ได้รับคำตอบจากแพทยสภาว่าได้ส่งเอกสาร “เพียงพอแล้ว” ซึ่งในมุมมองของผม การไม่เปิดเผยข้อมูลสำคัญเช่นนี้อาจเป็นผลเสียต่อการใช้ดุลยพินิจและการลงมติอย่างรอบด้าน

ผมคาดหวังว่ากรรมการที่มาลงมติจะไม่มีส่วนได้ส่วนเสีย และรักษาความเป็นกลางไว้ได้อย่างแท้จริง

ผมขอเน้นว่า การพิจารณายับยั้งมติดังกล่าวไม่ได้เกิดจากความเห็นส่วนตัว หากแต่เกิดจากการใคร่ครวญข้อเท็จจริงอย่างรอบด้าน

ผมขอชี้แจงเพิ่มเติมเป็นรายกรณี

- นพ.วัฒนชัยฯ : คณะกรรมการแพทยสภามีมติยกข้อกล่าวหา ผมเห็นว่าสอดคล้องกับหลักนิติธรรม จึงเห็นชอบ

- พญ.รวมทิพย์ฯ : การออกใบส่งตัวล่วงหน้าเป็นแนวปฏิบัติในเรือนจำ และเธอไม่ได้เป็นผู้มีอำนาจตัดสินใจส่งตัวพิเศษ พฤติกรรมอยู่ในขอบเขตวิชาชีพ ไม่ปรากฏเจตนาทุจริต

- นพ.โสภณรัชต์ฯ : คำพูดที่ว่า "ความดันยังสูง" และ "น่าเป็นห่วง" ไม่ใช่การกล่าวว่าผู้ป่วยวิกฤติ และไม่ขัดแย้งกับเวชระเบียน ไม่ควรถือเป็นการให้ข้อมูลเท็จ

- นพ.ทวีศิลป์ฯ : ความเห็นในใบแสดงความเห็นแพทย์ไม่ได้มีข้อความเท็จ แต่สะท้อนการดูแลแบบองค์รวม ความเห็นที่แตกต่างไม่ควรถูกลงโทษ หากไม่มีเจตนาทุจริต

อดีตนายกรัฐมนตรีเดินทางกลับประเทศภายใต้กระบวนการยุติธรรม และเหลือโทษจำคุกเพียง 1 ปี เมื่อเข้าเรือนจำก็ได้รับการตรวจร่างกายตามหลักเกณฑ์ปกติ เพื่อประเมินสุขภาพเหมือนผู้ต้องขังรายอื่นๆ

ผู้ป่วยซึ่งเป็นอดีตนายกฯ ได้รับการส่งต่อไปยังโรงพยาบาลที่มีศักยภาพเพื่อการรักษาเฉพาะทาง กลับกลายเป็นเหตุให้แพทย์ 4 คนที่เกี่ยวข้องกับการรักษาถูกตั้งข้อกล่าวหาว่าประพฤติผิดจริยธรรม ทั้งที่การกระทำอยู่บนพื้นฐานของความรับผิดชอบในวิชาชีพ

พ.ร.บ.ราชทัณฑ์ พ.ศ. 2560 มาตรา 33 ยังบัญญัติถึงการคุมขังในสถานที่อื่นนอกเรือนจำ (House Arrest) เพื่อเคารพสิทธิมนุษยชน แนวทางเช่นนี้ควรสนับสนุน มิใช่ถูกตีความว่าเป็นความผิด

หากปล่อยให้มีการลงโทษแพทย์ในกรณีนี้ จะกลายเป็นอุปสรรคต่อการบริหารงานราชทัณฑ์ กระบวนการยุติธรรม และจะส่งผลกระทบต่อบุคลากรในระบบทั้งหมด

ผมขอฝากคำถามถึงคณะกรรมการแพทยสภา:

- 1. มติของเราวันนี้จะสร้างบรรทัดฐานแบบใดในวงการแพทย์? เรากำลังสร้างวัฒนธรรมแห่งความกลัวหรือเปล่า?

- 2. หากในอนาคต สังคมมองว่ามติในวันนี้คือความผิดพลาดครั้งประวัติศาสตร์ เราจะอธิบายต่อคนรุ่นหลังได้หรือไม่?

- 3. มีใครรู้สึกแม้เพียงนิดเดียวไหมว่า โทษที่กำหนดไว้นั้นรุนแรงเกินไป?

- 4. หากแพทย์ที่กำลังถูกลงโทษคือคนในครอบครัวของเราเอง เราจะยังยืนยันบทลงโทษเดิมอยู่หรือไม่?

ในการประชุมวันนี้ ขอให้พวกเราช่วยกันตัดสินในฐานะ "มนุษย์คนหนึ่ง" ไม่ใช่เพียงกรรมการ

ความเมตตาไม่ใช่ความอ่อนแอ แต่คือความยุติธรรมในรูปแบบที่สูงที่สุด

ขอบพระคุณครับ