คนกลุ่มไหนบ้าง ห้ามซื้อสลากกินแบ่ง เพราะอะไร วันนี้มีคำตอบ

คนกลุ่มไหนบ้าง “ห้ามซื้อสลากกินแบ่ง” เพราะอะไร วันนี้มีคำตอบ ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 11 มิ.ย.2568 นายกรัฐมนตรี น.ส.แพทองธาร ชินวัตร ลงพื้นที่ จ.สุรินทร์ หลังการตรวจเยี่ยมพื้นที่นายกรัฐมนตรีได้พบปะประชาชนที่มารอต้อนรับอย่างเป็นกันเองมีการร่วมถ่ายภาพและทักทายอย่างใกล้ชิด และช่วงหนึ่งขณะเดินผ่านแผงจำหน่ายสลากกินแบ่งรัฐบาล นายกรัฐมนตรีมีท่าทีสนใจเลือกซื้อสลากฯ แต่ทีมงานได้แจ้งว่าไม่สามารถซื้อได้ เนื่องจากข้อกำหนดบางประการทำให้นายกฯ กล่าวว่า "ซื้อไม่ได้ ไม่ซื้อก็ได้ กฎอะไรเยอะแยะ" ก่อนจะเดินทางกลับ

 

เรื่องนี้ทำให้เกิดการตั้งข้อสังเกต ภายหลังเหตุการณ์ดังกล่าว โดยเฉพาะข้อจำกัดในการเลือกซื้อสลากฯ ของนายกรัฐมนตรี ว่าจริง ๆ แล้ว ทำได้หรือไม่ ทำไมนายกรัฐมนตรีถึงซื้อไม่ได้ ในเรื่องนี้ รศ.สมชัย ศรีสุทธิยากร อดีต กกต. ให้ความเห็นว่า การที่บุคคลใด ๆ รวมถึงนายกรัฐมนตรี จะซื้อลอตเตอรี่ไม่ถือว่าผิดกฎหมาย หากซื้อในราคาปกติ 

"หากคนขายบอกฉบับละ 80 แต่นายกฯ แถมไปอีก 20 ก็ไม่ผิดถือเป็นติ๊บหรือสินน้ำใจ หากคนขายบอกฉบับละ 100 บาท และคุณแพรทองธารซื้อเหมือนกับที่ชาวบ้านซื้อทั่วไป นายกในฐานะชาวบ้านก็ไม่ผิดอะไร แต่หากในขณะดำรงตำแหน่งหน้าที่ พบเห็นการจำหน่ายเกินราคาและไม่ดำเนินการใด ๆ ถือว่าเข้าข่ายละเว้นการปฏิบัติหน้าที่"

ดังนั้นการที่ทีมงานเตือนและนายกฯ ไม่ได้ซื้อจึงเป็นการดำเนินการที่ถูกต้องตามหลักความโปร่งใส ทั้งนี้ จุดสำคัญอยู่ที่บทบาทของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองซึ่งต้องยึดถือความรอบคอบในการแสดงพฤติกรรมต่อหน้าสาธารณะ แม้ในเรื่องเล็กน้อยเพื่อไม่ให้เกิดข้อครหาตามมา

 

ข้าราชการซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาล ผิดวินัยหรือไม่

แล้ว "ข้าราชการ" ซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลได้หรือไม่ กฎหมายและระเบียบใดบ้างที่ควบคุม "คลังสารสนเทศของสถาบันนิติบัญญัติ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร" ได้ยก พ.ร.บ. 2 ฉบับ และหนังสือกรมเลขาธิการคณะรัฐมนตรี 1 ฉบับ ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนี้ 

1. พระราชบัญญัติการพนัน พุทธศักราช 2478 

พระราชบัญญัติการพนัน พ.ศ. 2478 สลากกินแบ่งรัฐบาลถือเป็นการพนันที่ ได้รับอนุญาตโดยชอบ จากรัฐ ไม่ใช่การพนันผิดกฎหมาย เช่น ไพ่ ไฮโล บาคารา หรือหวยใต้ดิน ดังนั้นการซื้อสลากฯ จึงไม่ผิดกฎหมาย สำหรับประชาชนทั่วไป รวมถึงเจ้าหน้าที่ของรัฐ 

บัญชี ข. ระบุ จะพนันกันได้เฉพาะเมื่อได้มีใบอนุญาตให้จัดมีขึ้น

​สลากกินแบ่ง อยู่ในบัญชี ข. ข้อ 16 ซึ่งระบุว่า ​"สลากกินแบ่ง สลากกินรวบหรือการเล่นอย่างใดที่เสี่ยงโชคให้เงินหรือประโยชน์อย่างอื่นแก่ผู้เล่นคนใดคนหนึ่ง"

2. พระราชบัญญัติสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ. 2517

พระราชบัญญัติสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ. 2517 กำหนดสถานะและอำนาจหน้าที่ของสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ซึ่งเป็นรัฐวิสาหกิจในสังกัดกระทรวงการคลัง โดยมีวัตถุประสงค์หลักดังนี้ ออกสลากกินแบ่งรัฐบาล, จัดการโรงพิมพ์สำหรับพิมพ์สลากกินแบ่งรัฐบาลหรือสิ่งพิมพ์อื่นที่ได้รับอนุญาต เป็นต้น 
​
ซึ่ง มาตรา 36 ของพระราชบัญญัติฉบับนี้ระบุว่า ...ให้ถือว่าการออกสลากกินแบ่งดังกล่าวนั้นเป็นการออกสลากกินแบ่งที่ได้รับใบอนุญาตและประทับตราจากพนักงานเจ้าหน้าที่ตามกฎหมายว่าด้วยการพนันแล้ว...

3. หนังสือ น.ว. 208/2496

หนังสือกรมเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ที่ น.ว. 208/2496 ลงวันที่ 3 กันยายน 2496 เรื่อง แนวทางการลงโทษข้าราชการเล่นการพนันและเสพสุรา แนวทางลงโทษข้าราชการเล่นการพนัน ดังต่อไปนี้ ก. เล่นการพนัน

​1. การพนันประเภทที่กฎหมายห้ามขาด ถ้าข้าราชการผู้ใดเล่น ควรวางโทษถึงปลดออก หรือไล่ออกจากราชการ

2. การพนันประเภทที่กฎหมายบัญญัติว่าจะเล่นได้ต่อเมื่อได้รับอนุญาตจากทางการ

(ก) เล่นโดยไม่ได้รับอนุญาต...

​​(ข) เล่นโดยได้รับอนุญาตแล้วถ้าผู้เล่นเป็นเจ้าพนักงานซึ่งมีหน้าที่ปราบปรามโดยตรงหรือเป็นครูหรือเป็นเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวกับการวัฒนธรรมหรือเจ้าพนักงานอื่นใดซึ่งมีข้อห้ามของกระทรวงทบวงกรมวางไว้เป็นพิเศษอาจพิจารณาลงโทษตามเกณฑ์ในข้อ 1 ก็ได้ ถ้าผู้เล่นนั้นเป็นข้าราชการอื่นจะเป็นผิดต่อเมื่อปรากฏว่า ผู้นั้นหมกมุ่นต่อการพนันเป็นเหตุให้เสื่อมเสียแก่ราชการ และให้พิจารณาลงโทษตามควรแก่กรณี

ดังนั้นสรุป ข้าราชการ และนายกรัฐมนตรี สามารถซื้อสลากฯ ได้ ไม่ผิดกฎหมาย เว้นแต่จะเข้าข่ายพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม เช่น หมกมุ่นจนกระทบต่อการทำงาน หรือมีพฤติกรรมที่กระทบภาพลักษณ์ของหน่วยงาน