อาการไอแบบไหน เป็นสัญญาณเตือนบ่งบอกถึงโรคมะเร็งปอด ในระยะแรก

ในปัจจุบัน "มะเร็งปอด" ยังคงเป็นหนึ่งในโรคร้ายแรงที่คร่าชีวิตประชากรทั่วโลก รวมถึงคนไทยจำนวนมากทุกปี ด้วยความที่โรคนี้มักไม่แสดงอาการในระยะเริ่มต้น ทำให้หลายคนรู้ตัวเมื่อโรคลุกลามไปไกลเกินกว่าจะรักษาได้ทันเวลา การให้ความรู้เกี่ยวกับโรคมะเร็งปอดจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อให้ประชาชนตระหนักถึงปัจจัยเสี่ยง แนวทางการตรวจคัดกรอง และแนวทางการรักษาที่ทันสมัย

พญ.มัณฑนา สันดุษฎี อายุรแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคระบบการหายใจและเวชบำบัดวิกฤต โรงพยาบาลพระรามเก้า เปิดเผยว่า มะเร็งปอดสามารถแบ่งออกเป็น 2 ชนิดหลัก ได้แก่

• มะเร็งปอดชนิดไม่ใช่เซลล์เล็ก (Non-small cell lung cancer) พบได้บ่อยที่สุด เช่น adenocarcinoma และ squamous cell carcinoma
• มะเร็งปอดชนิดเซลล์เล็ก (Small cell lung cancer) พบได้น้อยกว่า แต่ตอบสนองต่อเคมีบำบัดและรังสีรักษาได้ดี

หากสามารถตรวจพบโรคได้ในระยะเริ่มต้น มะเร็งปอดมีโอกาสรักษาให้หายขาดได้สูง อย่างไรก็ตาม โรคนี้ยังไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัดได้ แต่มี ปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่สุดคือการสูบบุหรี่ โดยผู้ที่สูบบุหรี่วันละ 1 ซองนาน 20 ปี มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นถึง 8 - 20 เท่า นอกจากนี้ ผู้ที่ได้รับควันบุหรี่มือสองก็มีความเสี่ยงไม่ต่างกัน

ปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ที่ไม่ควรมองข้าม ได้แก่ การสัมผัสแร่ใยหิน (แอสเบสตอส), ก๊าซเรดอนในสิ่งปลูกสร้าง, สารเคมีจากโรงงาน เช่น สารหนู ถ่านหิน หรือควันพิษจากท่อไอเสีย รวมถึงฝุ่น PM 2.5 ซึ่งสามารถเข้าสู่ทางเดินหายใจและกระตุ้นการอักเสบในปอด เพิ่มความเสี่ยงมะเร็งปอดได้ถึง 1 - 1.4 เท่า

 

กลุ่มเสี่ยง - อาการ - วิธีวินิจฉัย
ผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงสูง ได้แก่
ผู้ที่อายุเกิน 55 ปี
ผู้ที่สูบบุหรี่จัดหรือเลิกบุหรี่ไม่นาน
ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคมะเร็งปอด

ในระยะแรก มะเร็งปอดมักไม่แสดงอาการ จึงมักถูกมองข้าม เมื่อโรคลุกลามจะเริ่มมีอาการ เช่น

• ไอเรื้อรัง (พบใน 50 - 75%)
• ไอมีเลือดปนหรือเสมหะปนเลือด (พบใน 25 - 50%)
• หายใจลำบาก เหนื่อยง่าย
• เจ็บหน้าอก น้ำหนักลด
• เสียงแหบ หรือหายใจมีเสียงดังผิดปกติ

 

อาการเหล่านี้คล้ายกับโรคอื่น เช่น วัณโรค จำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญอย่างละเอียด

ตรวจให้เร็ว โอกาสรอดสูงขึ้น
พญ.มัณฑนา กล่าวเพิ่มเติมว่า การตรวจเอกซเรย์ทรวงอกแบบทั่วไปอาจไม่สามารถตรวจพบก้อนมะเร็งในระยะเริ่มต้นได้ จึงแนะนำให้ผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงเข้ารับการตรวจด้วย เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์แบบใช้รังสีต่ำ (Low-dose CT scan) ซึ่งสามารถตรวจพบความผิดปกติได้เร็วและแม่นยำมากกว่า โดยแนวทางนี้ได้รับการยอมรับในประเทศสหรัฐอเมริกาและอีกหลายประเทศทั่วโลก

ผู้ที่ควรเข้ารับการตรวจคัดกรองแบบ Low-dose CT ได้แก่ ผู้ที่อายุ 55 ปีขึ้นไป มีประวัติการสูบบุหรี่เกิน 30 pack-years และเลิกสูบไม่เกิน 15 ปี แม้จะไม่มีอาการใด ๆ ก็ตาม

แนวทางการรักษา
หากได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งปอด แพทย์จะวางแผนการรักษาอย่างเหมาะสมตามชนิดของมะเร็ง ระยะของโรค และสภาพร่างกายผู้ป่วย โดยแนวทางการรักษาปัจจุบันมีทั้ง

• การผ่าตัด
• เคมีบำบัด
• รังสีรักษา
• ยาแบบจำเพาะเจาะจง (Targeted Therapy)
• ซึ่งจะมีการพิจารณาร่วมกันระหว่างแพทย์และผู้ป่วย เพื่อให้ได้ผลการรักษาที่ดีที่สุด

 

“แค่ อาการไอ อาจเป็นสัญญาณแรกของมะเร็งปอด อย่ารอให้สายเกินไป การตรวจสุขภาพปอดอย่างสม่ำเสมอคือกุญแจสำคัญในการรักษาชีวิต” พญ.มัณฑนา สันดุษฎี ทิ้งท้าย